آلچاق گؤویندش بیکه(بیگیم)٬ بانوی شجاع قره یوسوپ٬ مادر مهربان جهانشاه است

آلچاق گؤویندش بیکأم

در مورد اقارب و خاندان میرزا جهانشاه مبحثی را باز کردیم که با یاری از رسانه های انفورماتیک همچون دایرة المعارف ها٬ انسکلوپدی ها و ویکیپدیاها٬ ... از نکته نظر اتنیکی و مردم شناسی به عناوین و تصاویر متعددی برخورد می کنیم. در این مورد اندکی در مورد بانوی قره یوسوپ «آلچاق گؤویندش بیکه (بیکأم)» که مادر سلطان جهانشاه قره قویونلی است٬ می پردازیم.

آلچاق گؤویندش بیکه(بیگیم)٬ بانوی قره یوسوپ

مادر شجاع جهانشاه در جنگ قره دره است.

آلچاق گؤویندش بیکأم در جنگی که بین سردار تیموریان پیرمحمد ابن عمار شیخ میرزا اول٬ که با حکمروان کنفدراسیون ترکمنان قره قوینلی٬ سلطان میرزا ابونصر قره یوسوپ رخ داده بود٬ رشادتهای زیادی را از خود نشان داده است. وی از مشاورین نزدیک سلطان قره یوسف بود که یکی از دلایل پیروزی در جنگی که به «نبرد عبور از قره درَه» نام گرفته است٬ با مصلحت اندیشی های وی از مدیریت آلچاق گؤویندش بیگیم٬ به خوبی برخوردار بوده است. وی مادر شجاع میرزا جهانشاه قره قویونلی است.

متاسفانه در برخی از نوشته ها اسامی زیبای ترکمنی این بانوان را به اشتباه ثبت می کنند و یا یکی دیگر (ژوان بیکأم خاتئن) را به مذهب تشیع منتسب میکنند!!؟ ...

در یکی از این مقالات جنبی نام وی را «آلقا» و یا «آولکأ٬ آلیکه یا علیکه» ...ثبت کرده اند که نادرست است. چنانکه اینگونه از اسامی چه دربین ترکمنان قدیم و چه در بین ترکمنان جدید به این شکل مرسوم نبوده است. نام وی در منابع تورکی٬ عربی بدرستی ثبت شده است که وی را «آلچاق گؤویندش بیکه» ثبت نموده اند. کلمه «آلچاق» که به معنی "مهربان"٬ "دلدار"٬ "دلگشا" مفهوم داشته و کلمه ترکیبی «گؤوین+دش» «گؤوین به مفهوم «دل» و پسوند «دش» با وجه اشتراک وصفی - ربطی٬ به مفهوم ترکیبی «آلچاق گؤویندش»٬ نام بانوان متمول امیران و آتابکان ترکمن بوده است.

عنوان وجه تسمیه «آلچاق گؤوین» یا «آچپق کؤنگول» را ترکمن ها بعنوان یک صفت نیک و الگوی مهربانی٬ نام فرزندان دختر خود را «صالحه»٬ «آلچاق» و یا گؤویندش» انتخاب می کرده اند که هنوز هم در بین ملل تورک بویژه ترکمنها بعنوان نماد خیر و سعادت مرسوم می باشد. در نتیجه نام وی به احتمال یقین «آلچاق گؤویندش بیکأم (بیگیم)» بوده است.

آلچاق گؤویندش بیکأم در زمان فوت سلطان قره یوسف به سال ۱۴۲۰ ٬ به احترام شوهرش جسد وی را تا سه روز در بارگاه نگهداشته و برای وی مرثیه و مولود سروده بوده است. وی پس از سه روز جسد مطهر بهادر(باطر٬ سردار) سلطان قره یوسوپ ابن توره مش خان بايرام خوجا ترکمن قره قویونلی را با تشریفات ویژه به خاک می سپارد. ...