 |
| شاه اسماعیل صوفی |
عالمشاه بیگم یا حلیمه خاتون و در بعضی منابع «ملیحه» نیز ثبت شده است٬ نام مادری وی همان "مارتا" است که مادرش بدلیل مسیحی بودن نام وی را از مراجع مسیحی برگرفته است. وی دختر اوزین حسن آق قویونلی (در سنّی مذهب بودن اوزین حسن آق قویونلی همه مورّخین نظر واحد دارند.) می باشد که مادرش "تئودورا" دختر امپراطور طرابوزان آلکسی چهارم است. یکی از شرایط تئودرا (دسپینا خاتون) هنگام ازدواج با اوزین حسن شرط ماندن در اعتقادات دینی خود بوده است. چنانکه گفته شد٬ «مارتا» نام مسیحی وی بوده و به "عالمشاه بیگیم" نیز معروف می باشد.
مادر عالمشاه بیگیم همسر اوزین حسن، زنی بود به نام دسپینا خاتون كه وی دختر امپراطور طرابوزان بوده و نام دیگر وی «تئودورا» یکی از خواهران جان بیگیم خاتئن می باشد. بعداز جان بیگیم خاتئن در تبريز٬دسپينا خاتون سالها ملكه بوده است. او هیچ وقت مسلمان نشد و دين نصرانی خود را برای همیشه حفظ نموده است. این واقعه مربوط به سالهای ۱۴۴۰ تا ۱۵۰۰ میلادی می باشد. مادر مارتا٬ دسپينا خاتون همسر امیر سلسله "کنفدراسیون ترکمنهای آق قویونلی"٬ امیر اوزین حسن است.
این رخدادها مقارن بود با؛ از یک سوی٬ طرد شیخ جنید از جانب جهانشاه که آنها با صوفیان و مریدان خود به نیروئی یاغی و راهزن تبدیل شده بودند. چنانکه در سطور تاریخ به این یادداشت ها بر می خوریم: «... در همين اثنا سلطان جهانشاه، شيخ جنيد صفوی را که با مريدان کثير خود تبديل به نيروی سياسی عمده ای شده و تهديدی برای حکومت او محسوب می شد، از کشور طرد ميکند. شيخ با ده هزار نفر از مريدان ترکمن خود با ترکمنان اوزين حسن آق قويونلوی متحدّ ميشود.»[1].
از سوی دیگر٬ سلطان اوزین حسن جهت تمکین شیخ جنید صفوی و بکارگیری مریدان وی خواهر خود خدیجه بیگیم را در حباله نکاح شیخ و بعدها دخترش مارتا را نیز در حباله نکاح فرزند وی "شیخ حیدر" پدر شاه اسماعیل٬ که خواهرزاده سلطان اوزین حسن محسوب میشود٬ در می آورد. ...
چنانکه بعدها از مارتا (حليمه) فرزندانی به دنیا می آید. یکی از آنها اسماعیل بود که از قضای روزگار سرسلسله حكومت صفوی شد. مادربزرگ شاه اسماعیل ملكه مسيحی در تبريز همسر اوزین حسن آق قویونلی و جد مادريش امپراطور ارتودكس "آلکسیس IV" در طرابوزان است.
اوزین حسن آق قویونلی مارتا خاتین را در عنفوان جوانی به همسری شیخ حیدر بر گزید. شیخ حیدر از نوادگان شیخ صفی الدین و خواهرزاده سلطان اوزین حسن آق قویونلی و پسر شیخ جنید بود. وی مادر شاه اسماعیل صفوی، موسس سلسله صفویان می باشد.
در حال حاضر مقبره وی در حیاط مقابر بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی در اردبیل است که آن متصل بدیوار صحن بقعه، قبر کوچکی است منسوب به حلیمه خاتون. در داخل این مقبره که قسمت داخلی آن در حدود دو متر طول دارد و با گنبد کوچکی پوشیده شده با یک سنگ مرمری است. ...
-----
1.دکتر خانگلدی اونق٬ «دیوان جهانشاه حقیقی»٬ انتشارات بهجت٬ چاپ گلشن٬ تهران - ۱۳۹۲ ص. ۴۰
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر
JAHANȘA DIWANY
زندگی و آثار-جهانشاه حقیقی-نئنگ حیاتی و دؤردیجیلیگی-يعيش و يعمل في جهان شاه الحقيقي-د.خ.اونق
-JAHANȘA HAKYKYNYNŇ HAÝATY we DÖREDIJILIGI-COLLECTION POEMS OF LITERARY JAHANSHAH HAKYGY
Email address: han.own@hotmail.com - Dr. H. OWNUK