جهانشاه بروایت آخرین تحقیقات آکادمی علوم ترکمنستان- ماهنامه "صدای تورکمن" - قسمت چهارم - متن اوَل

آکادمی علوم جمهوری ترکمنستان

د. خ. اونق - دنباله مطلب قبلی! ....

بدنبال کشف دستنوشته های جهانشاه

.. بعد از فروپاشي شوروي در سال ۱۹۹۱/م. كشورهاي استقلال يافته از آن، روابط ديپلماتيك علمي و فرهنگي با یکدیگر آغاز كرده بودند. از جمله اين روابط بين ارمنستان و تركمنستان مستقل ایجاد شده بود که در طیّ آن متخصّصین و پژوهشگران دو کشور در آکادمی و مراکز علمی - تاریخی کشورهای متبوع خود موفّق شدند یکسری پژوهشهای علمی و تاریخی را بانجانم برسانند. از جمله این تلاشها یافتن آثار مکتوب نسخ خطی از دورانهای مختلف تاریخ و آثار باستانی معماری مربوط به دوره حکمروائی قره قویونلوی ها از مهمترین دستاوردهای آنها بوده است.

از پژوهشکده تاریخ تحت پوشش کابینه وزیران ترکمنستان که زیر نظر مرکز مشاوره علم و تکنیک ریاست جمهوری ترکمنستان(بجای آکادمی علوم سابق جمهوری ترکمنستان از سال ۱۹۹۷) یک هیئت از محققّین سرشناس از جمله آکادمیک دکتر یگن آتاقارّیف، مدیر انستیتو باستانشناسی و آنتروپالوژی، دکتر همراه یوسوپ اف آنتروپالوگ و اتنولوگ از پژوهشکده تاریخ و آنه قربان آشیراف مدیر انستیتو پژوهشی دستنوشته های نسخ خطی ترکمنباشی و ...، مدّتی در ارمنستان مشغول تحقیق در باره اشتراکات تاریخی و فرهنگی ترکمنستان و ارمنستان بودند.

ماهنامه "صدای ترکمن"

بعداز اتمام مأموریّت علمی، نتیجه تحقیقات خود را در روزنامه "غالقئنئش" سپس خلاصه شده آن در ماهنامه "صدای ترکمن" بشرح زیر بچاپ رسید که حاوی وجود آثار و ابنیّه هائی از دوره پادشاهی دو سلسله از ترکمنهای قره قویونلی و آق قویونلی در آنجا و بویژه مطالعه و جمع آوری نسخ خطی از دستنوشته های باقیمانده در مرکز تحقیقاتی "ماتناداران" از دوره جهانشاه و مربوط به این سلسله های ترکمن می باشد، بود.

در رابطه با روابط و اشتراکات تاریخی فرهنگی فیمابین "ترکمن-ارمن" میتوان گفت، که اسناد مربوط به هر دوره ای از این تاریخ را بخواهی با مراجعه به فوند "ماته ناداران(Matenadaran)" شاهد اسناد تلمبار شده زیادی میشویم که نظریه های ما را تثبیت میکند. پژوهشگران ترکمن- ارمن، "دبلیو گریگوریان (W. gerigoriyan)"، "س. آروشاتیان (Arewshatian)"، " و "آنا قوربان آشيراف (Annagurban Ashyrow)" در بین اسناد موجود در ماتناداران عمدتاً آثار و اسناد مربوط به دوره دولتهای ترکمنان قره قویونلی و آق قویونلی را مورد توجّه قرار داده اند.

حقیقتاً تمامی سرزمین ارمنیها جزو متصرّفات کامل قلمرو دولت قره قویونلی ها را شامل میشده است. با مشاهده و پژوهش اسناد موجود، این سؤال پیش می آید که: مگر دولت قره قویونلی کی و در کجا تأسیس شده و تا چند زمان بر سریر قدرت باقی مانده بودند؟ آنچه که ما با عنوان سلسله قره قویونلی در تاریخ میشناسیم، در اصل یکی از تیره های بزرگ ترکمنهای اوغوزی مربوط به شاخه بهارلی(بهارلوئی) و از اتحادیَه کنفدراتیو طوایف ترکمنهای قره قویونلی بوجود آمده است.

در "تاریخ آذربایجان" به این سطور برخورد میکنیم: "قاراقویونلو ای آق قویونلو ولیی سوایی پرایزخاژدنیه اوت اوغوزیسکو- تورکمنسکیخ پله من سردنه ی آزیی - [ ("استوریا آذربایجانا" ت. آی، باکو، ۱۹۵۸ ، ص. ۲۰۲) ]

"[-"Кара Коюнлу и Ак Коюнлу вли свойи произхождение от Огузско-Туркменских племенн", Средняя Азия,]- [(История Азербайджана" т. I. Баку, 1988-202 стр.)]i

یعنی: قره قویونلی ها و آق قویونلی ها شجره نسبی خود را از قبایل ترکمن های اوغوز آسیای مرکزی بر میگیرند".[36]

("تاریخ آذربایجان" ت. آی، باکو، ۱۹۵۸ ، ص. ۲۰۲)

["Istorya Azirbaydzana" t. I, Baku, 1958- 202 sah.]).([-[История Азербайджана" т. I. Баку, 1988-202 стр.]i])

اساس سلسله قره قویونلی ها را شخصی با نام بایرام خوجه ترکمن پی می ریزد. در آن زمان بایرام خوجه به عنوان یکی از امرای سلطان اویس جلایری تیموری، در تبریز سکونت داشت. .... ادامه دارد...
==================

36. ["Istorya Azеrbaydzana" t. I, Baku, 1958- 202 sah.]).([-[История Азербайджана" т. I. Баку, 1988-202 стр.].  ....