نگاهی کوتاه به تاریخ تورکمنصحرا در اوایل قرن بیستم

Taryh

جنبش رهایی بخش در بین ترکمنهای ایران در سال های 1924-1925/م.:

 ***

"قیام ترکمن های ایران در ماه مه سال 1924 تا یک سال بطول انجامید و در نهایت می توان گفت این جنبش تا ماه مه سال 1925 ادامه داشت. جنبش آزادی بخش ترکمن های ایران تحت لوای استقلال ترکمنستان پیش برده شد. در این رابطه اقدامات دولت ایران بجای حل و فصل این مسئله، با انتقال ایلات و عشایر غیر ترکمن به ترکمنصحرا به سرکوب این جنبش می پردازند. رئیس شورای بزرگان و سران قبایل به عنوان رئيس جمهور منتخب ترکمن «جمهورباشلئق عثمان آخون» را بر می گزینند (وضعیّت نظامی). عملیات آزادسازی مناطق ترکمن نشین شمال ایران تحت رهبریّت افسران ترکیه: قادیر افندی، مصطفی بیگ، خدایار افندی، مراد بیگ، سلطان پاشا و «خان یمودسکی (لألی خان)» پیش برده می شود."
 

تورنتو – پژوهشگر د. خ. اونق:

Tagsyr Osman Ahun

*****

با توجه به دوره تحقیاتی اینجانب که مربوط به اعصار XIX-XX/م. «تاریخ معاصر» می شود، در جوار کارهای علمی فوق تخصصی در انستیتو پژوهشی تاریخ در آکادمی علوم ترکمنستان، بخشی از اوقاتم را برای مصور کردن شخصیّت های مربوط به آن دوره صرف نموده بودیم. در این رابطه تعدادی تصاویر قدیمی به دستم رسید که ضمن کار بر روی این تصاویر آن ها را در یک تابلوی نقاشی ضمن بازسازی، به حوادث مربوط به آن دوره نیز پرداختیم. همچنین در این روند پژوهش هایی صورت گرفت که آن را طی کتابچه ای که به وقت خود به صورت کتاب منتشر خواهیم کرد، بانجام رسانیدیم. ذیلاً اهم آنها را در این پست ارائه و فایل پی دی اف آن را می توانید از اینجا دریافت دارید!

رویدادهای این نوشته مربوط به اوایل قرن XX/م. است و آن شامل صفحاتی از تاریخ ترکمن صحراست که در آن اتفاقات سرنوشت ساز و مهمّی روی داده است. در این پژوهش تلاش بر این است که گوشه های تاریک تاریخ ترکمن را با فاکت های زنده همچون تصاویر یافته شده از قهرمانان واقعی آن رویدادها بیان گردد. …

¨ مأخذشناسی – اسناد سخن می گویند!
¨چهره های به یادگار مانده در آرشیو خلق—آناگلدی سردار (کلته) معروف به آناگلدی آج
¨ بازسازی تصاویر چهره های ماندگار در تاریخ

¨ معرفی کتاب و مقالات مربوط به تلاقی دو دوره قاجاریان و پهلوی ها
¨ مختصری در مورد عثمان آخون
¨ ببلوگرافی کرنولوژیکی رساله د. منصور گرگانی …

بازسازی هنری تصاویر یافته شده از چهره های سیاسی—اجتماعی تورکمن در اوایل قرن بیستم، مرتبط با جنبش های رهائی بخش تورکمن ها در تورکمنصحرا، مربوط به سال های 1920-1925/م.

Hojanepesde ýola goýulan harby mekdep, (1924-1925)

Исторический словарь от д-р Кадиров Шохрат Ходжакович

Освободительная движение у туркмены Ирана в 1924-1925: восстание Туркмен в Иране (май 1924- май 1925). Освободительная движение под лозунгом туркменской автономии. Был вызван мероприятиями правительства Ирана по переводу кочевых племён к оседлости.

Возглавлялось Советом племенных вождей и аксакалов с избранным президентом т.н. Туркмены Республики Осман ахуном, (Военнии) операциями под руководителями турецкии офицеры: Кадыр-Эффенди, Мустафа-бей, Худаяр-Эффенди, Мурад-бей, Султан-паша (Хан Йомудский).

*****

Hojanepes XX - nji asyryn başlarynda